Chorwacja - wakacje na północy czy na południu?

Północ kontra południe - odwieczny podział
Turyści, którzy z jakichś powodów zagłębią się w mniej turystyczną, północną część kraju będą mieli wrażenie, że rejon ten i południowa Dalmacja to dwa różne światy. I tak jest w rzeczywistości, co dostrzegają też sami Chorwaci, którzy najczęściej bardzo utożsamiają się ze swoim regionem i często dochodzi do animozji na linii Zagrzeb - Split. Rywalizują ze sobą drużyny piłkarskie Dinamo Zagreb i Hajduk Split, a mieszkańcy obu regionów często bardzo niepochlebnie wyrażają się o sobie; czasami ciężko uwierzyć, że to ten sam naród.

Północ kraju zaskoczy nas przede wszystkim klimatem, który jest bardzo podobny do naszego polskiego, gdzie słoneczne dni czekają nas jedynie podczas kalendarzowego lata, a i tak nie zawsze, bo pogoda bywa tutaj w kratkę. Poza tym krajobraz - kontynentalna część kraju przypomina przeciętne polskie miasta i na próżno szukać tu śródziemnomorskiej architektury. Stolica kraju, Zagrzeb, bardziej przypomina austrowęgierskie miasta i europejskie stolice takie jak Budapeszt czy Wiedeń, niż południowy Split czy Zadar. Zupełnie inaczej też się żyje - mieszkańcy stolicy pędzą w codziennym zgiełku spraw, podczas gdy na południu panuje leniwy klimat, którego kwintesencją jest częste powiedzenie „nema problema”. Dochodzi też do różnic na poziomie języka; mieszkańcy Zagrzebia mówią innym dialektem niż południowcy.

Stolica w pigułce
Zagrzeb jest dużym, zabytkowym miastem, któremu warto poświęcić co najmniej weekend, a miłośnicy zwiedzania powinni zatrzymać się tutaj nawet na tydzień. Ciekawostką jest, że mieszka tutaj aż jedna czwarta ludności całego kraju. Najbardziej reprezentatywne są dzielnice Górne i Dolne Miasto (Gornji i Donji grad), owiane wieloma ciekawymi legendami. Punktem obowiązkowym na mapie Górnego Miasta jest kościół św. Marka, który swoimi mozaikami na dachu przyciąga uwagę już z daleka. Z Górnego do Dolnego Miasta można dostać się kolejką, podziwiając przy okazji piękną panoramę miasta. Tam najważniejszy obiekt stanowi główny rynek Zagrzebia (w mieście rynków jest aż kilkanaście) czyli Trg Bana Josipa Jelačicia. Jedna z ulic od niego odbiegających wiedzie do najbardziej znanej zagrzebskiej ulicy - Tkalčićevej, która pełna jest knajpek i restauracji i stanowi najpopularniejsze miejsce spotkań mieszkańców stolicy. Stylową architekturę prezentuje też budynek Teatru Narodowego (Hrvatsko narodno kazalište) wzniesiony pod koniec XIX wieku według projektu wiedeńskich architektów. Oddalając się nieco od centrum miasta nie można pominąć pięknego cmentarza Mirogoj, na którym znajdują się groby znanych chorwackich osobistości (między innymi prezydenta Franja Tuđmana), a swoim wyglądem przypomina raczej pięknie urządzony park. Bo Zagrzeb to także miasto czarujących parków, z których szczególnie warto podkreślić znajdujący się w centrum Zrinjevac i nieco dalej - Maksimir, na którego terenie mieści się też zagrzebski ogród zoologiczny. Stolica to także miasto muzeów, gdzie fenomenem na skalę światową jest Muzeum Przerwanych Więzi (Muzej prekinutih veza) oraz urocze, małe Muzeum Sztuki Naiwnej (Muzej baivne umjetnosti) - oba zlokalizowane naprzeciwko siebie.

Inne perełki północy
Będąc w Zagrzebiu koniecznie trzeba udać się do oddalonej o około 80 km miejscowości Trakošćan, gdzie znajduje się najpiękniejszy chorwacki zamek, w dodatku malowniczo położony na zielonym wzgórzu nad jeziorem. Obecnie, po wielu renowacjach zamek doskonale się prezentuje i posiada stałą ekspozycję muzealną, a także tereny rekreacyjne. Znacznie bliżej Zagrzebia, bo około 10 km znajduje się urokliwe miasteczko Samobor, posiadające prześliczną starówkę, szlaki górskie dla miłośników aktywnego wypoczynku i przede wszystkim najlepsze kremówki, które warto skosztować w jednej z kawiarenek. Miasteczko to jest częstym celem niedzielnych wizyt zabieganych mieszkańców stolicy, gdyż wspaniale nadaje się do odpoczynku.

Kierując się na północ, blisko granicy z Węgrami znajduje się zachwycające barokowe miasto Varaždin, w drugiej połowie XIX w. będące stolicą Chorwacji. To historyczne miasto, po którym warto po prostu spacerować i podziwiać tutejszą architekturę. Można też udać się w malowniczy zakątek, jaki stanowi wzniesiona w XVI w. twierdza Stari Grad, prezentująca trzy style architektoniczne: gotycki, renesansowy i barokowy. Idąc dalej dojdziemy do niesamowitego pomnika przyrody, którym jest... varaždinski cmentarz. To romantyczny ogród, pełen alejek z pięknie ukształtowanymi drzewami i żywopłotami. Miłośników muzyki klasycznej zachwycą z kolei wrześniowe „Wieczory Barokowe” czyli koncerty w katedrze, w czasie których miasto zyskuje szczególnie barokową atmosferę.

Co wybrać?
Południe Chorwacji to z kolei typowo dalmacki klimat, plaże, morze i urokliwe kręte uliczki adriatyckich miejscowości. Zapewne większość z nas wybierze wakacje właśnie tam, bo region ten spełnia oczekiwania jakie zazwyczaj mamy co do urlopu. Warto jednak poświęcić odrobinę czasu na poznanie północy, na przykład przystając na jeden dzień w Zagrzebiu w trakcie podróży nad morze. Choćby po to, żeby się przekonać, że Chorwacja to nie tylko Dalmacja.