Co zwiedzić w Odessie?

Odessa leży w południowej części Ukrainy, nad Morzem Czarnym. Miasto jest najważniejszym i największym portem ukraińskim. Jest trzecim pod względem wielkości miastem u naszych wschodnich sąsiadów. W samej Odessie mieszka ponad milion osób, natomiast w aglomeracji - prawie 2 miliony. Pomimo tego, że Ukraińcy stanowią ponad 60% populacji, a Rosjanie niecałe 30%, głównym językiem używanym w mieście i okolicach jest rosyjski, co widać również na szyldach i tablicach na ulicach. Odessa jest atrakcyjnym celem dla turystów, ponieważ przez ponad 290 dni w roku świeci słońce, ogrzewając mieszkańców.

Historia w pigułce
Na obecnych obszarach miasta pierwsi osadnicy pojawili się już w prehistorii. Pozostała po nich broń myśliwska z okresu paleolitu. Później, w czasach starożytnych Grecy założyli na terenie Odessy i w okolicach kilka osad. Pozostałości jednej z nich można oglądać przez przeszklone zadaszenie na Bulwarze Nadmorskim. W Średniowieczu w miejscu Odessy istniała warownia Chadżybej, która w późniejszych latach była pod panowaniem tatarskim i tureckim. Jednak początki dzisiejszego miasta sięgają dopiero końca XVIII wieku. W 1789 roku Rosjanie zdobyli turecką twierdzę i 3 lata później tereny te zostały wcielone do Rosji. W 1794 roku caryca Katarzyna II nakazała założyć port i miasto. Początkowo pozostano przy nazwie Chadżybej, ale już rok później zmieniono ją na funkcjonującą do dziś Odessę, której źródła nie do końca są dziś jasne.

Po dwóch latach szybkiego rozwoju miasta nastąpił gwałtowny spadek za sprawą syna carycy, Pawła I, który wstrzymał fundusze na rozbudowę. Kiedy w 1803 roku książę Richelieu został gubernatorem Odessy miasto znów zaczęło się rozbudowywać. W drugiej połowie XIX wieku gwałtownie wzrosła liczba mieszkańców miasta i w 1877 roku Odessa była czwartym miastem w carskiej Rosji. Podczas Rewolucji Październikowej miasto mocno ucierpiało i ogłoszono Odeską Republikę Radziecką, która istniała bardzo krótko, ponieważ władze w mieście przejęły ukraińskie oddziały wojska.

II Wojna Światowa również przyniosła zniszczenia. Rumunia wspierana przez niemiecką armię walczyła z Sowietami o Odessę. Po długim oblężeniu miasto trafiło pod okupację rumuńską, która trwała do kwietnia 1944 roku, kiedy to wojska ZSRR przejęły władze w Odessie.

Zwiedzanie Odessy
Odessa zwana jest czasem „Perłą Morza Czarnego” i coś w tym jest. Zróżnicowana architektura zabudowy miejskiej pozwala odbyć podróż po wszystkich dawnych epokach i stylach. Oprócz perełek architektonicznych miasto oferuje także bogatą ofertę rozrywkową (od spektakli operowych po imprezy w klubach) oraz wypoczynkową - w okolicznych miejscowościach jest mnóstwo dobrze przygotowanych plaż.

Schody Potiomkinowskie
Będąc w Odessie nie można pominąć wizytówki miasta, jaką są schody liczące 192 stopnie. Łączą one miasto z portem, a na ich szczycie, na Bulwarze Nadmorskim stoi pomnik pierwszego gubernatora Odessy - księcia Richelieu. Budowane były w latach 1837-1841 i początkowo liczyły 200 stopni, ale niszczone przez erozję zostały przebudowane - zlikwidowano wtedy 8 stopni. Schody wyglądają ciekawie od dołu, kiedy się nimi wchodzi pomnik gubernatora wyłania się i w jednym momencie wygląda jakby stał na schodach i czekał na nas. Warto więc nimi wejść, choć dla leniwych miasto przygotowało ułatwienie - przy schodach działa darmowy wagonik na szynach, który wjeżdża i zjeżdża cały czas.

Teatr Opery i Baletu
Jeden z piękniejszych budynków w Odessie i drugi, po schodach, symbol miasta. Teatr został wybudowany w 1810 roku, ale spłonął w pożarze w 1873. W 1883 roku zaczęto odbudowę i 4 lata później neobarokowy teatr ponownie otworzono. Był to pierwszy budynek w Odessie, w którym zainstalowano światło elektryczne. W 1925 roku teatr ponownie spłonął i ponownie odbudowano go w latach 60-tych, zapewniając 24 wyjścia, aby zminimalizować ryzyko ofiar w razie kolejnego pożaru. Wnętrze teatru zdobią bogate, rokokowe ozdoby. Miłośnicy opery i baletu powinni zainteresować się programem artystycznym, ponieważ teatr gości znakomite spektakle, a podobno nawet najcichszy szept słychać w każdym zakątku sali.

Filharmonia
Filharmonia mieści się w dawnym budynku giełdy i jest to kolejna ciekawa architektonicznie budowla, którą warto zobaczyć. Budowę rozpoczęto w 1894 roku. Gmach jest ogromny i ciekawie ozdobiony. Jeśli nie w środku, to chociaż powinno się go obejrzeć z zewnątrz, podczas spaceru po starym mieście.

Odeskie katakumby
Zabytek dla tych, których architektura niekoniecznie interesuje. Jest to sieć podziemnych tuneli i wyrobisk, które powstały głównie z powodu wydobywania wapienia. Rozciągają się pod Odessą i okolicami miasta i liczą ok. 4000 kilometrów. W trakcie II Wojny Światowej stanowiły schronienie dla radzieckich partyzantów. Katakumby wciąż się powiększają, ponieważ w okolicach Odessy nadal wydobywa się wapień. Do niektórych z nich można wejść i zobaczyć podziemny świat ukryty pod ulicami Odessy.

To oczywiście nie wszystkie ciekawie obiekty w Odessie. Warto zatrzymać się również przy Pałacu Woronowców, Dworcu Głównym (Odessa Holovna), a przede wszystkim pospacerować ulicami zacienionymi przez drzewa w ścisłym centrum i pooglądać pięknie zdobione kamienice. Część z nich jest odnowiona, ale wiele z tych, nie położonych przy głównych ulicach, jest w opłakanym stanie, co pokazuje kontrasty, jakich w Odessie jest sporo. Miłośnicy znajdą również muzea oraz świątynie warte odwiedzenia. Będąc w tym mieście można także wybrać się na jedną z plaż w niedalekich miejscowościach i zażyć kąpieli w Morzu Czarnym, według wielu źródeł ma lecznicze właściwości.

Turyści nie powinni mieć problemu ze znalezieniem noclegu i posiłku w Odessie. W mieście jest wiele hotelów i jeszcze więcej restauracji. Jeśli ktoś chciałby połączyć zwiedzanie miasta z odpoczynkiem nad morzem, warto pomyśleć o znalezieniu kwatery w którejś z pobliskich miejscowości, bo będzie bliżej na plaże i z pewności spokojniej niż w chaotycznej Odessie.

Pomimo nie tak imponującej liczby zabytków, jaką mogą poszczycić się chociażby Paryż czy Rzym, Odessa też warta jest uwagi. Odnowione centrum i zaniedbane blokowiska w dalszych częściach miasta, port przemysłowy w i plaże poza Odessą to tylko niektóre z kontrastów. Warto więc poznać i polubić te pozostałe.