Co warto zwiedzić w Jerozolimie?

Stare Miasto
Stare Miasto w Jerozolimie, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, zajmuje obszar o powierzchni 0,9 km², otoczony murami obronnymi o długości 4,5 km, wzmocnionymi 35 basztami oraz cytadelą. Do środka wejść można przez jedną z siedmiu bram, ósma z nich, nazywana Złotą Bramą, pozostaje zamurowana od czasów Sulejmana. Na murach poprowadzono szlak turystyczny, podzielony na dwie trasy: od Bramy Jafy na północ, przez Bramę Nową, Damasceńską i Heroda do Bramy Lwów oraz od Bramy Jafy na południe, przez Bramę Dawida, do Bramy Gnojnej. Odcinek murów biegnący wzdłuż Wzgórza Świątynnego pozostaje ze względów bezpieczeństwa zamknięty dla zwiedzających.

Stare Miasto podzielone jest na cztery dzielnice: muzułmańską, chrześcijańską, żydowską i ormiańską, z których każda zachowuje odrębny charakter i zwiedzając miasto zdecydowanie odwiedzić trzeba każdą z nich.

Dzielnica muzułmańska jest największa i najludniejsza, mieści się ona w północno-wschodniej części Starego Miasta, ciągnie się od Bramy Lwów na wschodzie, do Bramy Damasceńskiej na zachodzie. To labirynt wąskich, głośnych uliczek wypełnionych straganami. Przez środek dzielnicy biegnie słynna Via Dolorosa, na której zaznaczone są poszczególne stacje drogi krzyżowej. Według wierzeń tą drogą właśnie zmierzał Chrystus dźwigając krzyż w drodze na Golgotę. Najważniejszy fragment dzielnicy muzułmańskiej to Wzgórze Świątynne, będące jednym z największych sakralnych obiektów na świecie. W czasach starożytnych znajdowała się tu Świątynia Jerozolimska, aktualnie mieszczą się tu święte miejsca islamu: Kopuła na Skale, inaczej zwana Meczetem Omara, i Meczet Al - Aksa, wzniesione na pamiątkę nocnej podróży proroka Mahometa do Tronu Bożego. Chrześcijanie wierzą, że to właśnie tu Abraham składał w ofierze Izaaka, muzułmanie z kolei mówią o wniebowstąpieniu Mahometa. Wzgórze otoczone jest wysokim murem z piętnastoma bramami, dla nie muzułmanów otwarte są dwie z nich. Ciekawym miejscem dzielnicy muzułmańskiej jest również pochodzący z czasów wypraw krzyżowych Kościół Św. Anny, według legendy wzniesiony na miejscu dawnego domu rodziców Marii Panny.

Dzielnica Chrześcijańska mieści się w północno-zachodniej części Starego Miasta, rozciąga się ona od Bramy Damasceńskiej do Bramy Nowej i dalej, wzdłuż zachodniego muru do Bramy Jafy. W kwartale tym znajduje się około 40 świętych miejsc chrześcijaństwa. Centralnym miejscem dzielnicy i zarazem punktem docelowym wszystkich pielgrzymek jest Bazylika Grobu Świętego, należąca do sześciu wyznań chrześcijańskich, wybudowana w miejscu, gdzie znaleziono domniemany grób Chrystusa, na przestrzeni lat wielokrotnie przebudowywana. Składa się ona z kilku części, z których najważniejszą stanowi rotunda z kaplicą Grobu Chrystusa. W bazylice mieści się pięć ostatnich stacji drogi krzyżowej oraz Golgota - skała na której umieszczono krzyż podczas ukrzyżowania Jezusa. Wokół bazyliki zlokalizowane są inne kościoły i klasztory, między innymi Kościół Najświętszego Zbawiciela i Kościół Św. Jana.

Dzielnica Żydowska jest nie tylko najbardziej zadbanym kwartałem Starego Miasta, ale i najspokojniejszym z nich. Została ona zburzona przez Jordańczyków, a następnie odbudowana po 1967 roku. Jej najbardziej znanym punktem jest Ściana Płaczu, stanowiąca jedyną zachowaną do dnia dzisiejszego pozostałość Świątyni Jerozolimskiej. Nazwa „Ściana Płaczu” wywodzi się od obchodzonego w sierpniu żydowskiego święta opłakiwania zburzenia świątyni przez Rzymian. To święte miejsce pielgrzymek i modlitwy tysięcy Żydów, którzy hołdując wielowiekowej tradycji między kamienie wsuwają karteczki, zawierające prośby wznoszone do Boga. Ściana Płaczu jest podzielona na większą, 48-metrową część dla mężczyzn i mniejszą, 12-metrową, przeznaczoną dla kobiet. Centralne miejsce dzielnicy żydowskiej zajmuje plac Hurva Square, przy którym znajduje się pamiątkowy łuk, wznoszący się nad pozostałościami Synagogi Hurva. Innym ciekawym miejscem jest Cardo, umiejscowiony 6 metrów poniżej obecnego poziomu miasta odcinek starożytnej ulicy, pochodzący z czasów rzymskich i bizantyjskich. W dzielnicy tej znajduje się wiele synagog, w tym najstarsza z nich Synagoga Ramban, zbudowana w 1267 roku.

Najmniejszą z dzielnic Starego Miasta jest dzielnica ormiańska, usytuowana w jego południowo-zachodniej części. Kwartał ten wypełniają kościoły i klasztory, znajduje się tu również Cytadela Dawida - twierdza turecka z XVI wieku, zbudowana w miejscu dawnych wież chroniących pałac Heroda, nad którą góruje wieża Dawida. Obecnie mieści się tu muzeum archeologiczne i historyczne.

Wschodnia Jerozolima
Będąc w Jerozolimie warto również wybrać się dalej, poza mury Starego Miasta. W dzielnicy nazywanej Wschodnią Jerozolimą znajduje się Góra Oliwna, oddzielona od Starego Miasta doliną Cedronu, według tradycji uznawana za święte miejsce. U jej stóp znajduje się Ogród Getsemani, w którym, jak głosi Pismo Święte, Jezus przebywał wraz z Apostołami na czuwaniu w wieczór przed pojmaniem. W ogrodzie tym, na planie starożytnej bazyliki bizantyjskiej, wybudowano Bazylikę Agonii, nazywaną też Kościołem Narodów, ze względu na pochodzące z wielu krajów donacje na ten cel. Na szczycie i stokach góry znajdują się liczne sanktuaria chrześcijańskie, a u jej podnóża, w podziemnej krypcie, kryje się Grób Najświętszej Marii Panny. Jak głoszą wierzenia, właśnie z tego miejsca Matka Jezusa została wzięta do nieba. Grób składa się z kamiennego bloku, w którego wnętrzu wyżłobiono dwa niewielkie pomieszczenia - tzw. vestibulum oraz właściwą komorę, przeznaczoną do pochówku.

W tej części miasta położona jest również Góra Syjon, na terenie której znajduje się Wieczernik, miejsce w którym według Ewangelii Chrystus spożywał ostatnią wieczerzę. Tu również wzniesiony jest grobowiec króla Dawida. Na szczycie wzgórza króluje kościół i klasztor Zaśnięcia Marii Panny. Według wierzeń na Górze Syjon nastąpiło zesłanie Ducha Świętego, tu również Św. Piotr trzykrotnie wyparł się Jezusa. Z kolei na wzgórzu Ofel warte odwiedzenia jest rozległe stanowisko archeologiczne.

Jad Waszem
Obowiązkowym punktem wycieczek w Jerozolimie jest Jad Waszem, Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu, założony w 1953 roku na mocy Ustawy o Pamięci, mający na celu upamiętniać ofiary prześladowania i zagłady Żydów. Termin Jad Waszem zaczerpnięty jest z księgi Izajasza i oznacza „miejsce i imię”. W skład Instytutu wchodzi Muzeum Historyczne wraz z Salą Imion, gdzie przechowywane są dane o ofiarach Holokaustu, Izba Pamięci, dwie galerii sztuki, synagoga, archiwum i biblioteka, Dolina Zabitych Wspólnot i Szkoła Nauczania o Holokauście. Na jego terenie postawiono również kilka pomników. Jednym z najbardziej wymownych z nich jest urwany wiadukt kolejowy, na którym umieszczono wagon towarowy, służący podczas II Wojny Światowej do przewożenia Żydów do obozów koncentracyjnych. Na terenie Jad Waszem posadzone są drzewa upamiętniające Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, czyli osoby, które w czasie wojny zasłynęły ratowaniem Żydów, ich nazwiska umieszczone są również na stworzonej w tym celu pamiątkowej ścianie.