Jaskinia Postojna

Jaskinia Postojna posiada ponad 20 kilometrów korytarzy wydrążonych przez wody rzeki Pivki (dopływ Lubljanicy). Obecna trasa turystyczna wiedzie starym korytem rzeki, sama zaś Pivka znika pod dnem jaskini, aby drążyć kolejne podziemne korytarze i wypłynąć po drugiej stronie już jako Unica. Turystom udostępniono trasę o długości 5,5 km, z czego 4 km pokonuje się podziemną kolejką, zwiedzanie zajmuje około 1,5 godziny. Oprócz przepięknej szaty naciekowej atrakcją jaskini jest tak zwana ludzka rybka - przypominające jaszczurkę zwierze, żyjące w wodach jaskiniowych.

Strefa trzyotworowa jaskini była znana ludziom już od bardzo dawna. Świadczą o tym napisy pozostawione przez ludzi w pobliżu otworu. Niektóre z nich pochodzą nawet z XIII wieku, większość zaś z wieku XVII i XVIII. Dalej położone korytarze zbadał Luka Cec, mieszkaniec miejscowości Postojna. Władze szybko zdały sobie sprawę, z atrakcyjności jaskini udostępniając ją do zwiedzania już rok później. W pierwszej wycieczce w sierpniu 1819 brał udział sam arcyksiążę austriacki Ferdynand. Pierwsze plany poprowadzenia torów pojawiły się już w 1857, kiedy budowano kolej Wiedeń - Triest i chciano wykorzystać Postojną jako naturalny tunel. Pomysł ten zarzucono, ale kolejka dla turystów powstała i tak w roku 1872. Na luksus podróżowania nią mogli sobie pozwolić tylko najbogatsi goście. Początkowo wagoniki były popychane przez przewodników, w 1914 wprowadzono napęd mechaniczny. Zaraz za wejściem zwiedzający wsiadają do kolejki i jadą do miejsca zwanego Wielką Górą, gdzie grupy spotykają się z przewodnikami.

Sale i korytarze jaskini zachwycają bogactwem form naciekowych, jednak jedna z komór różni się od pozostałych - jej ściany są osmalone. W czasie wojny Niemcy zrobili tam skład paliw wysadzony później przez partyzantów, stąd czarne ślady na ścianach.

Kolejnym interesującym miejscem jest Most Rosyjski wybudowany w czasie I wojny światowej przez rosyjskich jeńców wojennych.

W Sali Zimowej znajdują się dwa charakterystyczne nacieki - symbole jaskini: stalagmit Brylant i Filarowa Kolumna. To właśnie one widnieją na licznych zdjęciach, publikacjach i gadżetach związanych z Postojną. Brylant to naciek żywy, który ciągle przyrasta, czysty kalcyt, który wytrąca się z kapiącej cały czas wody nadaje mu biały kolor.

Za Salą Zimową znajduje się Sala Koncertowa, największa w całej jaskini, mogąca pomieścić kilka tysięcy osób. Właśnie tam znajduje się akwarium z odmieńcem jaskiniowym - ludzką rybką. Naukowa nazwa tego zwierzęcia to Proteus anguinus, spotyka się też nazwę salamandra jaskiniowa lub salamandra biała. W przeszłości ludzie wierzyli, że są one potomkami smoków żyjących we wnętrzu ziemi. Pierwsze źródło pisane, które wspomina o ludzkiej rybce to dzieło historyka o imieniu Janez Vajkard Valvasor z 1689 roku. Zebrał on ludowe przekazy na temat rybki oraz opisał jej wygląd zewnętrzny. Badania naukowe nad tym gatunkiem rozpoczęły się w XVII wieku. Odmieniec jaskiniowy jest gatunkiem endemicznym, należy do troglobiontów, czyli zwierząt żyjących wyłącznie w jaskiniach. U zwierząt tych wykształciły się specyficzne cechy potrzebne do przetrwania w środowisku jaskiniowym: prawie całkowity lub całkowity zanik wzroku na rzecz innych zmysłów, zanik pigmentu oraz spowolnienie metabolizmu.

Zwiedzanie jaskini Postojnej kończy się w Sali Koncertowej, w której można kupić pamiątki i skorzystać z toalety. Po skończonym zwiedzaniu turyści wracają kolejką do wyjścia.

Jaskinia Postojna jest otwarta przez cały rok. Zwiedzanie odbywa się wyłącznie z przewodnikiem w języku: słoweńskim, angielskim, niemieckim, włoskim, a w sezonie letnim także francuskim i hiszpańskim. Temperatura w jaskini jest stała i wynosi ok. 8 stopni, wilgotność osiąga 95%. Trzeba pamiętać o zabraniu ze sobą nieprzemakalnej kurtki, a latem także czegoś ciepłego.

Poza trasą turystyczną w jaskini można zobaczyć Vivarium Proteus - wystawę przedstawiającą żywe zwierzęta jaskiniowe. Wycieczkę do Postojnej można połączyć ze zwiedzaniem odległego o 9 km Predjamskiego Gradu - zamku zbudowanego przed samym wejściem do naturalnej jaskini, która także jest udostępniona do zwiedzania. Oprócz jaskini Postojnej w okolicy znajdują się jeszcze dwie jaskinie wydrążone przez Pivkę - Jaskinia Czarna i Jaskinia Pivka, obydwie dostępne do zwiedzania.