Rzym we Włoszech
Rzym - stolica Włoch, położona w środkowej części kraju, nad rzeką Tyber. Powstanie Rzymu datuje się na 753 r. p.n.e. Istnieje wiele legend dotyczących założenia miasta. Najpopularniejszą z nich jest legenda o Remusie i Romulusie - bliźniętach zrodzonych z nielegalnego związku westalki i boga Marsa, którymi zaopiekowała się wilczyca. Jeden z braci- Romulus wyznaczył granice nowego miasta Roma na wzgórzu Palatyn, a sam został jego pierwszym władcą.
Rządy następnych królów z plemienia Sabinów i Etrusków doprowadziły do ustanowienia w Rzymie w 509 r. p.n.e. republiki. Dopiero pod koniec IV w. p.n.e. wprowadzono tu elementy demokracji. IV i III w. p.n.e. to okres wojen o hegemonię na Półwyspie Apenińskim. W latach 264- 133 r. p.n.e. nastąpiły wielkie podboje Rzymu, w wyniku których w jego zasięgu znalazły się m. in. Sycylia, Kartagina, Macedonia i Grecja.
Po okresie wojen domowych, buntów niewolników, oraz walk o władzę po śmierci Juliusza Cezara Rzymem zaczął rządzić Oktawian August, który zapoczątkował etap Cesarstwa Rzymskiego (30 r. p.n.e.- 476 r. n.e.). Jego panowanie zapewniło pokój, który trwał przez następne 2 wieki, i który przyniósł Rzymowi rozwój gospodarczy i kulturalny. W tym tez czasie powstało tu wiele ciekawych budowli. Od III w. n.e. imperium zaczęło chylić się ku upadkowi. Był to także okres prześladowań chrześcijan, który zakończył Konstantyn Wielki wydając w Mediolanie edykt zapewniający im wolność wyznania. Po przeniesieniu przez Konstantyna stolicy Cesarstwa do Bizancjum w 330 r., licznych najazdach Wizygotów, Hunów i Wandali, detronizacji Cesarza Romulusa w 476 r. Cesarstwo Zachodniorzymskie przestało istnieć, a wraz z jego upadkiem zakończyła się epoka starożytna.
Na terenie dawnego cesarstwa powstawały liczne królestwa germańskie, z których największą potęgę osiągnęło Państwo Franków. Po jego upadku nastąpiły walki niezależnych feudałów, które zakończył cesarz Niemiec Otton I koronowany w 962 r. na cesarza rzymskiego. Od tego czasu na znaczeniu zyskiwało papiestwo, które otrzymywało coraz większą władzę. Od poł. XV w. papieże właściwie rządzili Rzymem. Nastąpił rozkwit Kościoła, a w mieście powstawały liczne świątynie. Siedzibę papieży przeniesiono ostatecznie do Watykanu.
Kolejne epoki przynosiły ze sobą nowe rozwiązania urbanistyczne i architektoniczne, co przyczyniło się do rozbudowy Rzymu. W 1870 r. Rzym stał się stolicą Włoch. W tym czasie miasto liczyło niecałe 300 tys. mieszkańców. Liczba ta wzrosła po I i II wojnie światowej do ok. 300 mln. Współcześnie jest to tętniące życiem miasto, które dumnie prezentuje swoją historię. Znajdziemy tu wiele zabytków, muzeów i galerii.
Za geograficzne centrum Rzymu uważa się Plac Wenecki, wokół którego znajduje się wiele ciekawych obiektów. Stoi tu wybudowany w 1455 r. na polecenie papieża Pawła II Pałac Wenecki - jedna z pierwszych budowli renesansowych w mieście. Tuż obok wznosi się wybudowana w IV w., ale całkowicie przebudowana w XV w. Bazylika św. Marka. W południowej części placu wybudowano monumentalny Pomnik Wiktora Emanuela. Został wzniesiony na przełomie XIX i XX w. na pamiątkę zjednoczenia Włoch. Centralne schody prowadzą do Ołtarza Ojczyzny i Grobu Nieznanego Żołnierza, gdzie przechowywane są prochy żołnierzy walczących podczas I wojny światowej. Z Placu Weneckiego można podziwiać widok na Forum Romanum.
Forum Romanum to starożytny plac, który stanowił ośrodek życia miasta, miejsce spotkań mieszkańców i wymiany handlowej. Powstawały tu sklepy, świątynie, bazyliki. Pożary oraz napady rabunkowe przyczyniły się do upadku forum. Dziś możemy zwiedzać tu pozostałości po nim: Portyk dei Dii Consentes, w którym było umieszczonych 12 posągów głównych bóstw Rzymu; ruiny świątyni Wespazjana z 81 r.; oraz świątynię Zgody wzniesioną w IV w. p.n.e. W pobliżu znajduje się Kościół San Giuseppe dei Falegnami z XVI w., a pod nim datowane na II w. p.n.e. Więzienie Mamertyńskie.
Przy głównym wejściu do Forum Romanum znajdują się ruiny Bazyliki Emilia oraz Kurii, która była miejscem zgromadzeń senatu. Na terenie forum znajduje się także komora uważana za grób Romulusa. Nieopodal wznosi się Łuk Triumfalny wzniesiony w III w. n.e., poświęcony Septymiuszowi Sewerowi. Oprócz wyżej wymienionych obiektów znajdziemy tu także pozostałości po Świątyni Saturna z V w. p.n.e., Świątyni Juliusza Cezara, Świątyni Kastara i Polluksa, Oratorium Czterdziestu Męczenników, najstarszą świątynię chrześcijańską na terenie forum - Santa Maria Antiqua, a także ruiny innych świątyń.
Jednym z centrów życia religijnego i publicznego miasta był Kapitol. Na wzgórzu znajduje się zaprojektowany przez Michała Anioła Plac Kapitoliński. Wokół niego wznoszą się 3 pałace: Pałac Konserwatorów z XV w. mieszczący Salę Horacjuszy, Salę Wilczycy z odlaną z brązu, pochodzącą z V w. p.n.e. wilczycą kapitolińską, oraz Muzeum Konserwatorów; Pałac Nuovo z XVII w., wewnątrz którego znajdują się muzea kapitolińskie; oraz Pałac Senatorów, który obecnie jest siedzibą Rady Miejskiej. Na skale kapitolińskiej wznosi się należący do Zakonu Franciszkanów Kościół Santa Maria in Aracoeli.
Pierwsze zabudowania Rzymu powstały na wzgórzu Palatynu. Znajduje się tu wiele zabytkowych budowli. Poprzez wieki w miejscu starożytnych powstawały nowe domy i świątynie. Znajdziemy tu pozostałości po Pałacu Tyberiusza, Świątyni Magna Mater i domu Romulusa. Wznosi się tu dobrze zachowany Dom Livii - żony Augusta, którego ściany zdobią piękne freski. Nieopodal stoi Domus Flavia - Pałac Flawiuszów. Na Palatynie znajdował się również zbudowany na rozkaz Domicjana stadion, termy, Pałac Severiana oraz szkoła niewolników cesarskich. Kolejnym centrum życia społecznego było Fori Imperiali, gdzie mieściło się Forum Trajana. Dziś niewiele się z niego zachowało. Wznosi się tu Kolumna Trajana upamiętniająca jego zwycięskie wyprawy przeciwko Dacji.
Jednym z najważniejszych zabytków Rzymu jest Koloseum - Amfiteatr Flawiuszów. Jego budowę w 72 r. rozpoczął Wespazjan. Ukończył ją jego syn Tytus w 80 r. Koloseum mogło pomieścić 50 tys. widzów. Odbywały się tu igrzyska składające się z walk gladiatorów, polowań na dzikie zwierzęta i bitew morskich, na które arenę napełniano wodą. Było to także miejsce męczeństwa pierwszych chrześcijan. Choć Koloseum było niezwykłym osiągnięciem architektonicznym, zostało przez wieki zniszczone. Przyczyniły się do tego trzęsienia ziemi, siły przyrody oraz działalność człowieka.
W Rzymie znajduje się wiele kościołów pochodzących z różnych epok. Jednymi z ciekawszych są: Kościół Santa Maria in Cosmedin z VI w. kryjący w swoim wnętrzu słynne Usta Prawdy - kamienną płaskorzeźbę, która według legendy odgryza rękę jeśli włoży ją w nią kłamca; jedna z największych świątyni - Bazylika San Paolo Fuori le Mura; Kościół San Pietro in Vincoli, w którym znajdziemy wiele dzieł autorstwa Michała Anioła; Bazylika Santa Maria Maggiore; czy Bazylika św. Jana na Lateranie.
Dwoma słynnymi punktami Rzymu są Plac di Spagna i Fontanna di Trevi. Plac di Spagna, czyli Plac Hiszpański, gdzie wznoszą się tzw. Schody Hiszpańskie. Zaprojektował je w XVIII w. F. de Sanctis. U ich szczytu stoi sallustiański obelisk oraz Kościół Trinita dei Monti. Fontanna di Trevi znajduje się obok Placu della Pilotta. Została zbudowana w XVII w. przez N. Salvi. W jej centralnej części wzniesiono rzeźbę przedstawiającą boga mórz i oceanów na rydwanie ciągniętym przez 2 trytony. Zgodnie z tradycją, do fontanny należy wrzucić monetę, aby w przyszłości powrócić do Rzymu. Będąc w stolicy Włoch warto udać się także na Piazza Navona, który to plac powstał na miejscu dawnego stadionu Domicjana. Tu znajduje się słynna Fontanna Czterech Rzek, która symbolizuje 4 największe rzeki świata: Ganges, Nil, Dunaj i Rio de la Plata.
Jedną ze słynniejszych budowli Rzymu jest Panteon. Jego budowę rozpoczął Wespazjan Agryppa w 27 r. p.n.e. Chciał on wznieść ogromną świątynię ku czci wszystkich bóstw. W 80 r. zniszczona przez pożar została odbudowana i zamieniona w chrześcijański Kościół Matki Bożej i Świętych Męczenników. Charakterystyczną dla tej budowli jest kopuła z 9-metrowym otworem, który miał za zadanie rozświetlać jej wnętrze. Warto także odwiedzić Zamek św. Anioła. Został on zbudowany przez cesarza Hadriana i miał stanowić jego mauzoleum. W późniejszych czasach mieściło się tu więzienie, a obecnie znajduje się muzeum.
