Złoty Stok - kopalnia złota

Złoto wydobywano w tamtych okolicach już 2000 lat p.n.e. Pierwsze informacje na temat regularnych prac górniczych pochodzą z 1273 roku. Największy rozkwit Złotego Stoku nastąpił w XVI wieku. Działało tam wtedy 190 kopalń, a ilość wydobywanego złota stanowiła 8% całej europejskiej produkcji.

Złoto, arszenik i eliksir nieśmiertelności
Właścicielem Złotego Stoku była rodzina Fuggerów, która na złocie dorobiła się takiego majątku, że udzielała pożyczek władcom, między innymi królowej hiszpańskiej, Izabeli, by pomóc jej sfinansować wyprawę Krzysztofa Kolumba. Z tamtejszego złota wykonano obrączki ślubne dla króla Prus Fryderyka III, a także dla królowej Wiktorii. Przez jakiś czas w kopalni pozyskiwano także arsen. W 1679 roku do Złotego Stoku zawitał aptekarz i alchemik Jan Scharffenberg, który na bazie arsenu chciał wyprodukować eliksir nieśmiertelności. W wyniku przeprowadzonych eksperymentów, zamiast receptury wiecznej młodości, udało mu się pozyskać arszenik. Przez następne 100 lat Złoty Stok był ważnym dostawcą arszeniku. Kopalnie zamknięto w 1962 roku, choć złoża nie zostały jeszcze wyczerpane. Przez ponad 700 lat działalności w Złotym Stoku wydrążono ponad 300 km korytarzy na 21 poziomach i wydobyto 16 ton złota. Kopalnia stała opuszczona na 35 lat, aż do 1996 roku, kiedy to otwarto podziemną trasę turystyczną.

Zwiedzanie i legenda ducha Gertrudy
Do zwiedzania udostępnione są dwie sztolnie: Sztolnia Gertrudy i Sztolnia Czarna. W pierwszej z nich znajduje się wystawa narzędzi górniczych, sprzętu oświetleniowego, starych map i planów kopalni, można tu zobaczyć m.in. piec do wytapiania złota oraz wózek do transportu rudy. W podziemiach czeka nas także spotkanie z duchem Gertrudy i gnomem. Legenda mówi, że pewnego dnia w kopalni nastąpił zawał, w którym zginęło czterech górników. Właściciel kopalni odmówił zorganizowania akcji ratowniczej. Wtedy żona jednego z zaginionych, Gertruda, postanowiła sama wyruszyć na ratunek. Niestety ona także zaginęła bez wieści. Zabłąkani w kopalni górnicy mieli potem opowiadać, że słyszeli tajemnicze kroki i szepty, i że podążając za nimi szczęśliwie odnajdywali drogę na powierzchnię.

Inna kopalniana legenda mówi, że gnomy to duchy zaginionych górników, które pomagają innym zagubionym górnikom wydostać się na zewnątrz. Przechodząc przez sztolnię Gertrudy będziemy mogli zajrzeć do laboratorium alchemicznego, takiego samego jak to, w którym przeprowadzał swoje eksperymenty Jan Scharffenberg. Najbardziej ponurym miejscem w tej części trasy jest Chodnik Śmierci - tam okrutną śmiercią ginęli górnicy oskarżeni o kradzież złota. Na koniec zaś zabawny akcent, czyli Muzeum Przestróg, Uwag i Apeli przedstawiające kolekcję tablic BHP z najróżniejszymi hasłami, instrukcjami i przestrogami, na przykład: „nie rzucaj młotkiem będąc na rusztowaniu”, „pamiętaj, że urodziłeś się bez części zapasowych”, „przepisowy bezpiecznik jest stróżem instalacji”. Opcja dodatkowa (nieuwzględniona w zwiedzaniu standardowym) przewiduje przebycie końcowego odcinka sztolni, całkowicie zalanego wodą, pontonem.

Atrakcją Sztolni Czarnej jest ośmiometrowy wodospad, do którego schodzi się XVII-wiecznym, 23-metrowym szybem. Sztolnia ma drugie wejście, wysadzone w maju 1945 przez wycofujących się Niemców. Mówiło się, że znajdują się tam skarby Rzeszy lub... wielki zapas wódki ukryty przed Armią Czerwoną. W 2007 roku udało się przebić przez powstałe na skutek wybuchu zawały. Niestety ani bogactw, ani alkoholu nie znaleziono. Turyści mają za to do zwiedzania dodatkowy chodnik, z którego wyjeżdżają potem podziemną kolejką.

Atrakcje dodatkowe
Za niewielką opłatą dodatkową każdy zwiedzający może spróbować samodzielnego płukania złota, wybić sobie monetę pamiątkową, obejrzeć pokaz odlewania sztabek złota, produkcji papieru czerpanego, poskakać na batucie, czy spróbować wspinaczki na sztucznej ściance.
Istnieje także oferta dla grup: wycieczki szkolne, zwiedzanie z fabułą, zwiedzanie ekstremalne, ogniska, kuligi, paintball.
Poza trasą, dodatkowo, można zobaczyć wykuty w litej skale Chodnik Książęcy.

Informacje praktyczne

Godziny otwarcia:
Sezon letni: od 1 kwietnia do 31 października od 9.00 do 18.00 (wejścia co 15 minut, ostatnie zwiedzanie z przewodnikiem 17:30)
Sezon zimowy: od 1 listopada do 31 marca od 9.00 do 16.00 (wejścia co 45 minut, ostatnie zwiedzanie z przewodnikiem 16:00).
Temperatura w kopalni jest stała i wynosi + 7 stopni, dlatego w lecie należy pamiętać o zabraniu cieplejszej odzieży.