Co warto zjeść w Bułgarii?

Położenie geograficzne na styku Europy i Azji oraz przenikanie się kultur sprawiają, iż narodowe dania noszą znamiona potraw krajów sąsiadujących, ba, czasami są wręcz bliźniaczo podobne. Zauważymy tu wpływy kuchni greckiej i tureckiej, rumuńskiej, serbskiej, a nawet naleciałości rejonu Bliskiego Wschodu. Często słyszy się waśnie o pochodzenie jogurtu, panierowanego sera bądź flaczków - ponoć doskonałych na kaca. Jedno jest pewne, kuchnia Bułgarii to część bałkańskiego kotła, a wielokulturowość czyni ją smaczną i różnorodną.

Kuchnia bułgarska - co należy wiedzieć?

Dla Bułgara posiłek to świętość. Ucztuje się powoli i długo, zazwyczaj w towarzystwie rodziny i przyjaciół. Obok domowego zacisza, ważnym miejscem spożywania posiłków są mehany - tradycyjne bułgarskie restauracje. Lokale tego typu mają regionalny klimat - ławy nakryte są czerwonymi serwetami, a narodowe specjały można skosztować z glinianej zastawy malowanej w pawie oczka. W mehanach nierzadko zobaczymy ludową sztukę - hafty czy ceramikę, leciwe przedmioty codziennego użytku oraz występy folklorystycznych zespołów. Gości wita się chlebem i solą.

Bułgarskie śniadania są raczej lekkie - spożywa się chleb, słodką lub słoną bułkę czy jogurt. Kolacje jada się dość późno, nawet ok. godz. 21.

Posiłek główny rozpoczyna się od sałatki. Najpopularniejszą z nich jest sałatka szopska, składająca się z pomidorów, ogórków, papryki i owczego sera. Na brak warzyw nie można tu narzekać - rosną dorodne i smaczne. Do sałatek podaje się kieliszek regionalnego alkoholu - rakiji, wytwarzanej z suszonych śliwek lub winogron. Trunek ten, ku uciesze smakoszy, może mieć również posmak jabłek, fig, a nawet płatków róż.

Bułgarzy, tak jak Polacy, lubią i jadają zupy, czyli czorby. Popularnością cieszą się zupa fasolowa - bob czorba, flaczki - szkembe czorba czy orzeźwiający chłodnik tarator.

Drugie dania obfitują w duszone warzywa - m.in. paprykę, bakłażany, pomidory i rośliny strączkowe oraz mięsa - wieprzowinę, baraninę, wołowinę i drób. Połączenie mięsa i warzyw stanowi doskonały tandem. Wśród regionalnych rarytasów królują gulasze w glinanym garnku - giuwecze, zapiekanki typu musaka oraz mięsne klopsiki - kebabcze i kiufte.

Składnikiem większości narodowych potraw jest jogurt, czyli kiseło młako. Bułgarski specjał ma gęstą konsystencję, biało-kremową barwę i zawiera bakterie Lactobacillus bulgaricus.

Ważną rolę na bułgarskim stole odgrywają sery - sirene i kaszkawał. Sirene - biały ser, produkowany był pierwotnie na terenach dawnej Macedonii, Tracji, Ioni, najczęściej z koziego mleka. Dziś wytwarza się go również z mleka owczego i krowiego. Sirene o gładkiej konsystencji można nabyć w formie serowych bloczków. Podaje się go na desce serów, dodaje do sałatek, zapiekanek oraz wypieków.

Kaszkawał jest rodzajem sera żółtego - podpuszczkowego i dojrzewającego, ma blado-żółty kolor, lekko słonawy posmak, w miarę dojrzewania nabiera ostrości, a w jego konsystencji nie dostrzega się oczek. Produkowany z mleka owczego lub krowiego, dodawany do zapiekanek i sałatek.

Największy wybór ryb spotkamy na wybrzeżu - serwuje się je smażone bądź z grilla. Znane i lubiane są małe szprotki zwane caca smażone w głębokim oleju, doskonałe jako przekąska do piwa.

Warto wspomnieć, że do zup i dań głównych jada się biały chleb, dodatki - garnitura - w postaci warzyw i ziemniaków zamawia się osobno, a potrawy rzadko są gorące. W Bułgarii nie żałuje się ziół i przypraw. Do najpopularniejszych należy ostra papryka czuszka oraz czubrica - suszony i tarty cząber, mający mocny zapach oraz gorzki i cierpki smak.

Na deser serwuje się owoce - szczególnie smaczne są arbuzy i melony. Można uraczyć podniebienie słodką chałwą, bakławą lub ciastem faszerowanym dynią. Wśród przekąsek prym wiodą semki - nasiona słonecznika oraz banica, będąca rodzajem pasztecika z serem.

Uwieńczeniem posiłku będzie łyk bułgarskiego wina lub piwa. Wśród win popularność zyskały m.in. białe wino Misket z Doliny Róż, wytrawne Mawrud i Gymza oraz wina pochodzące z rejonów Ruse, Suchindolu, Sliwen czy Melnika. Smakosze piwa gustują w Kamenicy i Zagorce. Popularnym trunkiem jest również anyżówka - mastika oraz boza - sok z pszenicy, kukurydzy lub jęczmienia, mający gęstą konsystencję, brązowe zabarwienie, zawierający niewielką ilość alkoholu.

Oto lista bułgarskich smakołyków - tego musisz spróbować!

Sałatka szopska - narodowa sałatka Bułgarów - najpopularniejsza i najbardziej lubiana, przypominająca grecką sałatkę horiatiki. Orzeźwiający smak, prostota składników i łatwość przygotowania sprawiają, że jadana jest chętnie i często, również w formie przystawki. Potrawę przygotowuje się z pokrojonych świeżych ogórków, pomidorów, papryki, cebuli. Danie przyprawia się olejem lub oliwą, octem winnym, odrobiną soli i pieprzu oraz ziołami - tymiankiem, oregano, a nawet pietruszką. Całość obsypana jest szopskim serem lub fetą.

Sneżanka - sałatka przygotowywana z jogurtu, ogórków, oleju, czosnku, koperku oraz orzechów włoskich.

Zelena salata - sałatka przygotowywana z sałaty, szczypiorku, koperku oraz jajek gotowanych na twardo, doskonała na wiosenne dni.

Kiopulu - pasta z bakłażanów i papryki doprawiana czosnkiem, serwowana czesto z sosem vinegret.

Bob czorba - tradycyjna bułgarska zupa przygotowywana z białej fasoli, marchewki, selera, cebuli, pomidorów z dodatkiem mielonej papryki oraz liściem mięty.

Tarator - zupa typu chłodnik, w skład którego wchodzą ogórki, czosnek, koperek, orzechy i jogurt. Potrawę podaje się schłodzoną, często jako przystawkę. To doskonała opcja na letnie upały.

Zupa z soczewicy - jedna z popularniejszych zup w Bułgarii, niedroga i łatwa w przygotowaniu, jadana najczęściej w dni postne. Składnikami pożywnej i smacznej potrawy są soczewica, por lub cebula, pomidory, seler, czosnek, liść laurowy, czubrica i natka pietruszki. Zupę przyprawia się octem winnym.

Pileszka supa - zupa na bazie warzyw i kurczaka, podawana z makaronem.

Szkembe czorba - bułgarskie flaczki, uznawane jako lekarstwo po nadmiernym spożyciu alkoholu. Zupa składa się z flaków, masła, mleka, oraz mielonej papryki. Po podaniu daprawia się ją roztartym czosnkiem przyprawionym octem winnym oraz papryką w proszku.

Topczeta - rosół mięsno-warzywny z małymi pulpecikami.

Sarmi - rodzaj gołąbków z ryżu, mielonego mięsa oraz liści winorośli. Podobne potrawy spotkamy w Turcji i Grecji.

Kawarma - gulasz w glinianym garnku. W skład tego sycącego dania wchodzi wołowe, wieprzowe bądź drobiowe mięso, cebula lub pory oraz papryka. Gulasz serwowany jest w regionalnych naczyniach zdobionych w pawie oczka. Najlepiej smakuje z białym bułgarskim pieczywem.

Giuwecz - rodzaj gęstego gulaszu z warzywami. Walory smakowe podnosi zapewne sposób przyrządzania, w którym składniki - warzywa i mięso - przygotowuje się oddzielnie, łącząc dopiero w końcowym etapie. Potrawę podawaną w glinianym garnku znajdziemy niemal w każdej bułgarskiej restauracji.

Misz-masz - bułgarska jajecznica. To smaczne i proste danie przygotowuje się na petelni. Obok głównego składnika - jajek, ważną rolę odgrywają warzywa - pomidory i papryka oraz owczy ser. Misz-masz stanowi dokonały wybór na pożywne śniadanie.

Sirene po szopski - ser zapiekany w glinianym naczyniu. Bazą potrawy jest oczywiście sirene - czyli bułgarski ser, który ma twardą konsystencję i łatwo się kruszy. W przygotowywaniu zapiekanki można użyć sera owczego, koziego bądź też krowiego solankowego. Obok sera ważnymi składnikami potrawy są warzywa - głównie pomidory oraz jajka. Serwowana w regionalnym garnuszku będzie atrakcją dla oka i podniebienia.

Czuszki biurek - panierowana i smażona papryka faszerowana serem. Bułgarski smakołyk może pełnić rolę przystawki lub dania głównego. Doskonale smakuje z jogurtem czy lutenicą - pikantną pastą warzywną.

Kiufte - mięsne klopsiki z grilla. Do sporządzenia potrawy używa sie mielonego mięsa z drobiu lub wieprzowiny, cebuli oraz przypraw. Kotleciki są okrągłe bądź mają spłaszczony kształt, przypominając mięso hamburgerów.

Kebabcze - to rodzaj klopsików przygotowywanych z mielonego mięsa wołowego lub wieprzowego oraz wachlarza aromatycznych przypraw. Kebabcze mają podłużny, spłaszczony kształt i przyrządzane są na grillu.

Musaka - rodzaj zapiekanki przygotowywanej z mielonego mięsa, ziemniaków, jajek i jogurtu. Musaka jest nam znana z Grecji, jednak bułgarska wersja dania różni się nieco od greckiej - zamiast bakłażanów dodaje się ziemniaki, zamiast beszamelowego sosu - mieszankę jogurtu i jajek.

Wreteno - roladka mięsna nadziewana serem i grzybami.

Kaszkawał pane - żółty, panierowany i smażony ser, świetny jako przystawka.

Kaczamak - kukurydziana papka zapiekana z masłem, jajkiem oraz owczym serem. Danie podaje się w glinianym garnku.

Caca - malutkie szproty smażone w głębokim oleju, będące najczęściej atrakcyjną zakąską do piwa.

Gewrek - rodzaj słonej obwarzanki obsypanej sezamem. Sprzedawany na ulicy, jadany na śniadanie.

Banica - znany bułgarski przysmak, będący rodzajem placka - krokiecika, nadziewanego najczęściej owczym serem. Banicę przekłada się również szpinakiem, porami lub dynią. Placek spożywany na gorąco stanowić będzie smaczne śniadanie.

Bakława - typowy bałkański deser przygotowywany z listkowego ciasta (zwanego filo lub korą) przekładanego orzechami z miodem bądź cukrem, polany słodkim syropem cytrynowo-miodowym. Gotowe, upieczone ciasto serwuje się w postaci niewielkich kwadracików lub trójkątów.

Palacinka - naleśniki ze słodkim nadzieniem.

Tikwenik - cieniutkie płaty ciasta francuskiego z dyniową masą, orzechami, miodem i cynamonem.

Kozunak - słodki, drożdżowy chlebek w formie podłużnego lub zwiniętego warkocza wypiekany w okresie wielkanocnym. Drożdżowy warkocz przygotowuje się z różnymi dodatkami - orzechami, rodzynkami, migdałami, makiem, cytrynową skórką.