Wulkany w Polsce

Wulkan to teren, z którego wydobywa się lawa i inne substancje takie jak gazy wulkaniczne czy materiał piroklastyczny. Powstanie wulkanów wiąże się ze strefą górotwórczości i trzęsieniami ziemi. Można je podzielić na czynne, drzemiące, wygasłe lub ze względu na materiał, który się z niego wydobywa. Najwięcej czynnych wulkanów znajdziemy na Pacyfiku, gdzie znajduje się ich ponad 60 procent. W Polsce ich aktywność można było zauważyć podczas fałdowania alpejskiego i hercyńskiego.

Obecnie wulkany w Polsce są wygasłe, niemniej jednak są miejsce, gdzie znajdują się ich ślady. Wygasłe wulkany znajdziemy w Rezerwacie Wilcza Góra, Ostrzyca Proboszczowicka, Skała Bazaltowa, Małe Organy Myśliborskie, Organy Wielisławickie, Czartowska Skałka.

Wilcza Góra
Jest to szczyt, który znajdziemy między Złotoryją a Wsią Wilków. Znajdują się tu pozostałości trzeciorzędowego wulkanu. Część tego miejsca to rezerwat przyrody. Wilcza góra jest rezerwatem geologicznym z wygasłym wulkanem i niespotykaną roślinnością. Na wschodnim zboczu znajduje się również Kopalnia Bazaltu Wilcza Góra. Skałę tę użyto do budowy m.in. Pałacu Kultury i Nauki, Trasy Łazienkowskiej czy warszawskiego metra. U samego podnóża góry znajdują się jaskinia Wilcza Jama i Niedźwiedzia Jama.

Ostrzyca Proboszczowicka
Szlak wygasłych wulkanów oznaczony na żółto prowadzi na jej szczyt. Góra ta ma specyficzny kształt. Nie jest to wulkaniczny stożek, a najprawdziwszy sam środek wulkanu - komin wulkaniczny. Na końcowym już odcinku znajdują się bazaltowe schody. Na samym szycie rozpościera się ciekawa panorama. Na terenie tym powstał Obszar Chronionego Krajobrazu Ostrzyca Proboszczowicka, która ma za zadanie chronić zabytki trzeciorzędowego wulkanizmu.

Małe Organy Myśliborskie
Znajdują się na wzgórzu Rataj, nieopodal wsi Myślibórz. To pomnik przyrody nieożywionej w Parku Krajobrazowym „Chełmy”. Na szczycie góry Rataj znajduje się środkowa część komina, z jedną warstwą aktywności wulkanicznej, objętą ochroną. Niegdyś był tu nieczynny już kamieniołom. Małe Organy to bazaltowy czop wulkanu, gdzie są widoczne ciosy słupowe. Do miejsca można dojść szlakiem czerwonym. Ponadto na zboczu Rataj można zobaczyć ślady grodziska czy szczątki trzynastowiecznego zamku.

Skałka Bazaltowa
Obszar chroniony w Pieninach, będący pomnikiem przyrody nieożywionej. To bazaltowa skała w dolinie potoku Biała Woda. Powstała dzięki działalności wulkanicznej. Kolor skały jest ciemnoszary z różnymi odcieniami. Można w niej znaleźć pęcherzyki, wypełnione zazwyczaj kalcytem. Geolodzy, badając to miejsce, wykazali, iż skałka jest tylko fragmentem skały pochodzącej z dużo większego bazaltu z okresu jury. Znajdziemy tu liczne różyczki rojownika pospolitego. Można tu dotrzeć szlakiem czerwonym.

Organy Wielisławskie
To odsłonięcie ryolitów na zboczu góry Wielisławka. Są one w tym miejscu kwaśną strukturą słupową. Ich powstanie związane jest z magmą, a dokładniej z jej stygnięciem w kominie wulkanicznym. Organy należą do pomnika nieożywionej przyrody. Można tu zobaczyć m.in. wrzos zwyczajny, dzwonek okrągłolistny, rozchodnik ostry i wielki, pięciornik pagórkowaty czy gwiazdnicę wielkokwiatową.

Czartowska Skała
Jest to wzniesienie znajdujące się ma Pogórzu Kaczawskim. Powstało w wyniku działalności wulkanicznej. Ma kształt stożka, trochę skrzywionego, z dość stromym zboczem. Zbudowane jest z bazaltów, które stanowią część wulkanu tarczowego z lawą w środku i pokrywą lawową. Wzgórze jest ponikiem przyrody nieożywionej i posiada ochronę prawną. Występuje tu m.in. storczyk męski i bzowy, dziewięćsił bezłodygowy, pierwiosnka wyniosłą czy wawrzynek wilczełyko.

Teraz Polska to zielony, spokojny krajobraz. Jednak nie zawsze tak było. Trudno sobie wyobrazić, ale przecież nasz kraj nawiedziły zlodowacenia, trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów czy wstrząsy tektoniczne. Nie zawsze było tak zielono, nasi praprzodkowie często musieli zmagać się z przyrodą. My na szczęście możemy teraz oglądać tylko pozostałości tego. A zatem warto zwiedzić, poznać i zobaczyć na własne oczy tereny powulkaniczne.