Twierdza w Srebrnej Górze

Budowa twierdzy trwała dwanaście lat, a jej koszt wynosił 1 668 000 talarów (w tym 70 000 przekazane jako „ofiara” Ślązaków). Z powodu trudnych warunków terenowych konieczne było wysadzanie i rozkuwanie wielu skał, a cegły do budowy wypalano w wybudowanych metodą polową piecach. Przy budowie pracowało około 4500 osób. W okresie rozkwitu Twierdza uchodziła za największą w Europie. W latach 1806 - 1807 twierdzę oblegały wojska napoleońskie, którym jednak nie udało się jej zająć.

Lata świetności twierdzy trwały do śmierci w 1800 roku Fryderyka Wilhelma II. Przez jakiś czas wykorzystywano ją jako miejsce internowania zwolenników ruchu Młodych Niemców, a w 1860 zapadła decyzja o jej likwidacji. Ostatni żołnierze opuścili twierdzę w 1867; przez kilka lat był tu poligon doświadczalny dla prób artylerii. Dopiero pod koniec XIX wieku władze pruskie zakazał dalszej dewastacji twierdzy, która miała stać się atrakcją turystyczną. Różne były dalsze dzieje twierdzy w Srebrnej Górze, ostatecznie dopiero w 1965 roku rozpoczęła się jej renowacja i zagospodarowywanie.

Centralnym punktem obronnym Twierdzy był Donjon (nazwa własna - rodzaj fortu). Oblegały go bastiony pomocnicze: Dolny, Górny, Miejski, Nowowiejski, Rewelin gwieździsty i Kawalier. Tutaj mieściły się obiekty - jak byśmy je dziś nazwali - socjalne: piekarnie, browary, szpitale, stajnie, prochownie, studnie (najgłębsza miała 80 metrów głębokości). W ten sposób twierdza była samowystarczalna i mogła bronić się przez 9 - 12 miesięcy bez konieczności dowozu aprowizacji. Od wschodu bronił Twierdzy fort Wysoka Skała, części zachodniej strzegł Fort Rogowy, a od południa - Fort Ostróg.

Z Rozporządzenia Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego z dnia 14 kwietnia 2004 roku, Twierdza Srebrnogórska została uznana za Pomnik Historii. A tereny wokół niej tworzą Forteczny Park Kulturowy. Jego utworzenie miało na celu zachowanie oryginalnego otoczenia fortyfikacji. A na terenie samej Twierdzy powstało muzeum, które nie tylko można zwiedzać, ale także uczestniczyć w wielu atrakcyjnych imprezach.

I tak: Pakiet podstawowy obejmuje zwiedzanie fortu Donjon oraz spotkanie z żołnierzem 33 Historycznego Regimentu Srebrnogórskiego. Czas zwiedzania to około 40 minut. Bilet normalny kosztuje 9 zł, ulgowy - 7, (dla uczniów, studentów, emerytów i rencistów), a grupowy (powyżej 15 osób) - 6. W cenie biletu jest opieka przewodnika.

Pakiet Karabin jest przeznaczony dla grup zorganizowanych, obowiązuje wcześniejsza rezerwacja. Obejmuje on: spotkanie z żołnierzem 33 Historycznego Regimentu Srebrnogórskiego, pokaz strzelania z karabinu skałkowego, ładowanie i strzelanie z karabinów skałkowych (max. 3 wybrane osoby w grupie) oraz zwiedzanie XVIII-wiecznych kazamat. Tu zwiedzanie trwa nieco dłużej - około godziny, a i bilety są droższe: normalny 11 zł., a ulgowy 8.

Również grupom zorganizowanym oferuje się trwający 1,5 godziny pakiet Armata: zwiedzanie Fortu Donjon (dziedziniec fortu, podziemne kazamaty, korona fortu wraz z punktami widokowym), spotkanie z żołnierzem 33 Historycznego Regimentu Srebrnogórskiego, pokaz strzelania z karabinu skałkowego, ładowanie i strzelanie z karabinów skałkowych (max 3 wybrane osoby w grupie), zwiedzanie XVIII-wiecznych kazamat z latarniami, a na koniec opowieść o dawnej broni używanej w twierdzy. Ceny biletów: 13 i 10 zł.

Dodatkową atrakcją dostępną po wcześniejszej rezerwacji i za 100 zł do 3 godzin albo 150 zł powyżej tego czasu (oczywiście od grupy) jest możliwość zorganizowania ogniska. Na terenie kazamat i dziedzińca można zorganizować większą imprezę, ale tu należy indywidualnie uzgodnić termin, czas trwania oraz koszty.

Kierownictwo Twierdzy ma również propozycje dla szkół różnego stopnia. Są to: gra terenowa i lekcja historii. Dla pełnoletnich miłośników historii przeznaczone jest tzw. „Zwiedzanie z przygodą” obejmujące: pobór rekrutów do służby na twierdzy, musztra, budowa umocnień, strzelanie z replik XVIII-wiecznych muszkietów, wytaczanie armaty na wały i salwa na wiwat i na koniec herbata przy ognisku.

Twierdza Srebrnogórska znajduje się w pobliżu drogi numer 385 pomiędzy Nową Rudą a Ząbkowicami Śląskimi, na szczycie Srebrnej Góry w pobliżu miejscowości o tej samej nazwie. Zaparkować można przy drodze w zatoce postojowej - są reklamy Twierdzy Srebrnogórskiej - niestety parking jest płatny. Od tego miejsca czeka nas około dwukilometrowy spacer asfaltową dróżką na szczyt Srebrnej Góry.

Wizyta w Twierdzy w Srebrnej Górze jest świetnym sposobem na krótką wycieczkę lub spędzenie weekendu, ale cały region jest wart zwiedzenia. Fortyfikacje usytuowane są w dolinie oddzielającej Góry Sowie od Gór Bardzkich. Znajdziemy tu wiele szlaków turystycznych i wiele ciekawych miejsc do zwiedzenia. Są to raczej propozycje dla osób lubiących czynny wypoczynek. I jak to góry - są świetnym miejscem na aktywne spędzenie także zimowego urlopu i jazdę na nartach.