Twierdza Boyen w Giżycku

Giżycko położone jest między dwoma jeziorami - Kisajno i Niegocin. I właśnie w tym przesmyku - strategicznej drodze w głąb Mazur - położona jest Twierdza Boyen - główne ogniwo umocnień zamykających od wschodu dostęp do państwa pruskiego. Pierwsze plany powstania twierdzy pochodzą z 1818 roku, ale twierdza powstała dopiero w połowie XIX wieku. Nazwa jej pochodzi od nazwiska generała von Boyen - jednego z pomysłodawców i inicjatorów budowy twierdzy.

Budowa, I i II Wojna Światowa
Twierdza Boyen została wybudowana na planie gwiazdy o powierzchni 100 ha. Jej ramiona tworzy sześć bastionów. Otaczający ją kamienno-ceglany mur ma 2303 m długości. Dojechać tu można dwiema drogami - od strony Giżycka i Kętrzyna, a na teren twierdzy wpuszczą nas cztery bramy: dwie główne - Giżycka i Kętrzyńska oraz dwie pomocnicze: Wodna ze zwodzonym mostem oraz znajdująca się obok amfiteatru Brama Prochowa. Przy narożnikach muru powstały małe przykryte ziemią schrony dla żołnierzy. Fosa otaczające twierdzę była i jest sucha i od strony przeciwskarpy opatrzona kratą forteczną. Ogólnie Twierdza Boyen zaliczana jest do najlepiej zachowanych XIX-wiecznych budowli obronnych. Budowę twierdzy ukończono ostatecznie w roku 1855, ale wciąż była ona modernizowana, uzupełniano też i modernizowano jej uzbrojenie. Prawdziwy chrzest bojowy budowla przeszła w czasie I Wojny Światowej.

Po 1939 roku stacjonował tu niemiecki garnizon, a w latach 1945 - 1957 r. należała do Wojska Polskiego. Również w czasie II Wojny Światowej na terenie twierdzy funkcjonowało laboratorium oceniające jakość żywności dostarczanej do ”Wilczego Szańca”. Później, po roku 57, przez wiele lat, znajdowały się tu różne zakłady... przemysłu spożywczego (oczywiście, mające wiele wspólnego z pierwotnym przeznaczeniem twierdzy).Ten okres „zaowocował” wieloma zniszczeniami, ale też dobudowaniem różnych, nie pasujących zupełnie do charakteru założenia budynków.

Zwiedzanie Twierdzy Boyen
Od początku lat 90-tych Twierdza Boyen została udostępniona dla turystów. Możemy tu zwiedzić wiele obiektów: Bramy - Giżycką (główne wejście do Twierdzy) oraz Wodną ze zwodzonym mostem, budynki koszarowe obliczone na 3 tysiące żołnierzy, stanowiska obserwacyjne czy około 80 stanowisk bojowych. W warsztacie amunicyjnym aż do ostatnich lat XIX wieku uzbrajano kule armatnie. Używany w tych czasach proch z upływem czasu twardniał i tracił swoje właściwości wybuchowe, dlatego wskazane było uzbrajanie pocisków tuż przed użyciem. Gdy zaczęto stosować lepszy, nowszy rodzaj prochu, warsztaty przestały być potrzebne i przekształcono je w awaryjne stanowiska dowodzenia. W latach 80-tych na wałach twierdzy utworzono siedem tzw. schronów pogotowia, mających chronić żołnierzy przed silnym ostrzałem, a także 80 stanowisk bojowych wokół obwodu twierdzy.

Brama Prochowa służyła do zaopatrywania w amunicję i żywność żołnierzy walczących poza twierdzą. Był to również dodatkowy wjazd od strony miasta. Brama Wodna w założeniu miała usprawnić komunikację pomiędzy przystanią a projektowanym portem na dziedzińcu. Jednakże kiedy przystań zlikwidowano na korzyść toru kolejowego, Brama Wodna została przemurowana i zainstalowano w niej nowoczesny most zwodzony. Poza tym do prawidłowego funkcjonowania twierdzy niezbędne były: piekarnia, spichrze zbożowe, wozownia, ujeżdżalnia dla koni (kryta), warsztat zbrojmistrza, czy zapasowe koszary oraz podziemne schrony.

Obecnie na terenie Twierdzy Boyen znajduje się schronisko młodzieżowe na około 200 osób, a teren poprzecinany jest ścieżkami spacerowymi. Planowane jest stworzenie w budynkach na terenie twierdzy bazy noclegowej - hoteli o różnym standardzie. Każdego lata w amfiteatrze obok Bramy Prochowej odbywają się liczne imprezy, na przykład „Szanty w Giżycku” czy wystawy.

Godziny otwarcia Twierdzy Boyen:

• w sezonie (czerwiec, lipiec, sierpień): 9.00 - 19.00
• maj, wrzesień: 10.00 - 18.00
• kwiecień, październik: 9.00 - 17.00
• listopad - kwiecień: 9.00 - 15.00

Do Twierdzy Boyen łatwo jest dojechać, mieści się ona właściwie na terenie miasta Giżycka. Wokół twierdzy znajdują się piękne tereny rekreacyjne: dwa jeziora, czy piękne tereny leśne. W okolicy jest wiele ośrodków wczasowych, można więc zarówno przyjechać tu tylko na weekend, jak i na dłuższy wypoczynek i spędzić go albo czynnie na ścieżkach rowerowych i zwiedzaniu, albo na opalaniu i kąpielach. A więc oferta jest bogata.