Hallstatt - malownicze miasteczko w Austrii

Hallstatt leży w regionie Salzkammergutt, którego historia związana jest z wydobyciem i eksploatacją soli. Jak zwykli mawiać Austriacy „wszystko tu jest słone”, sól bowiem umożliwiła rozwój i przyczyniła się do zamożności regionu i do dnia dzisiejszego to właśnie kopalnia soli przyciąga do Hallstatt tysiące turystów. Ze względu na wyjątkową wartość historyczno-kulturową miasteczko zostało wpisane na listę UNESCO.

Sól droższa od pieniędzy
W przeszłości sól była nazywana białym złotem. Używano jej nie tylko jako przyprawy, ale przede wszystkim do konserwowania żywności, jako środka płatniczego, a także do produkcji prochu strzelniczego oraz w przemyśle spożywczym i chemicznym.

Już starożytni znali i doceniali wartość soli. Homer nazwał ją „pokarmem bogów”, Platon „substancją drogą bogom”. W średniowieczu ten, kto posiadał sól mógł uważać się za bogacza. Dzięki niej bogacili się królowie, książęta i kupcy. Przykładowo w okresie średniowiecza wpływy z kopalni w Wieliczce stanowiły około 30% dochodów królewskich. Właśnie dzięki zyskom z handlu solą Kazimierz Wielki mógł rozpocząć inwestycje budowlane oraz ufundować pierwszy w Polsce uniwersytet. Nic więc dziwnego, że miejsca wydobycia soli były pilnie strzeżonym dobrem.

Jedna z najstarszych kopalni soli
W Hallstatt sól wydobywano prawdopodobnie już 5000 lat przed naszą erą. Pierwsze materialne dowody na eksploatację soli kamiennej pochodzą z epoki żelaza, czyli sprzed 1500 lat p.n.e.. Badania archeologiczne prowadzone w latach 1846-1853 przez Johana Georga Ramsauera i Isidora Engela odsłoniły olbrzymie cmentarzysko, datowane na początkowy okres epoki żelaza.

Społeczność żyjąca w pobliżu kopalni zajmowała się wydobyciem i handlem solą. Ilość przedmiotów odkrytych na cmentarzysku jest imponująca: włócznie, sztylety, miecze, topory, biżuteria, naczynia ceramiczne, rękojeści mieczy zdobione bursztynem i kością słoniową, naczynia z brązu pochodzące z Italii i znad Adriatyku. Wszystko to świadczy o zamożności tej społeczności i kontaktach z odległymi miejscami. Czasy najbardziej intensywnego wydobycia przypadły na początek 20 wieku - pracowało w niej wtedy ponad 300 górników. Obecnie kopalnia zatrudnia tylko 40 osób i produkuje 180 tysięcy ton soli rocznie.

Kopalnia w Hallstatt składa się z trzech części: północnej, wschodniej i zachodniej. Z miasteczka można się do niej dostać kolejką linową. Droga do wejścia prowadzi przez teren starożytnego cmentarzyska, następnie turyści zjeżdżają w dół wzdłuż starej sztolni.

Podczas wycieczki można między innymi zobaczyć fragmenty dziewiętnastowiecznych wyrobisk, solne jezioro, zachowane w doskonałym stanie drewniane naczynia, skórzane worki używane do transportu soli, fragmenty odzieży, łuczywo, solne jezioro i drewniane schody pochodzące sprzed ponad 1300 lat p.n.e.. W 1734 roku trzech górników pracujących w wyrobisku Kilb - Werk dokonało zaskakującego odkrycia zachowanych w złożu solnym zwłok prehistorycznego górnika. Szczątki te datowano na około 1000 lat p.n.e. Dodatkową atrakcją jest program specjalny, czyli możliwość zobaczenia fragmentów kopalni, których nie obejmuje standardowa trasa turystyczna. Hallstatt oferuje niezwykła podróż w czasie, której nie można przegapić.

Aby uzupełnić wiedzę warto wybrać się do multimedialnego muzeum, gdzie można zapoznać się z historią kopalni i miasta, przebiegiem badań archeologicznych, starożytnymi i nowoczesnymi technikami wydobycia soli, kulturą i rzemiosłem regionu.

Cmentarz atrakcją turystyczną
Warte obejrzenia jest też samo miasteczko, w którym zachował się średniowieczny układ architektoniczny. Niezwykłą ciekawostkę stanowi kaplica św. Michała Archanioła na miejscowym cmentarzu. Z braku wystarczającej ilości miejsca trumny zakopuje się pionowo. Po kilkunastu latach zwłoki są ekshumowane i czaszki, z wypisanym imieniem i nazwiskiem zmarłego, składane są w kaplicy. Czaszki mężczyzn ozdabia się gałązkami bluszczu, czaszki kobiet kwiatami. Złożone w kaplicy kości zastępują w ten sposób nagrobki.

Ciekawostki na temat soli:

• w przeszłości urzędnicy i członkowie dworu królewskiego byli opłacani solą, zamiast pieniędzmi;
• jest symbolem lojalności, prawdziwej przyjaźni i prawdy, chroni przed zepsuciem, wiąże się ją także z płodnością, żywotnością i siłami witalnymi;
• starożytni rzymianie określali zakochanego człowieka słowem salax, od którego pochodzi angielskie słowo salacious, które można przetłumaczyć jako „lubieżny”, „ogarnięty pożądaniem”;
• egipscy kapłani, od których wymagano życia w celibacie nie mogli spożywać soli, ponieważ wierzono, że zwiększa ona pożądanie.