Co zwiedzić na Gibraltarze?

Trochę historii na początek
Gibraltar wszedł w posiadanie Wielkiej Brytanii dopiero w roku 1714. Co więc działo się na tym obszarze wcześniej i jaka jest historia tego miejsca? To tu w roku 711 przybył berberyjski generał Tarik Ibn Zijada, rozpoczynając tym samym arabski podbój całego Półwyspu Iberyjskiego. Dopiero w roku 1462, czyli po ponad 700 latach panowania Arabów, miasto zostało zdobyte przez wojska chrześcijańskie w czasach rekonkwisty. Kolejny okres znaczących zmian nadszedł 300 lat później, gdy w czasie wojny o sukcesję hiszpańską obszar ten został zajęty przez wojska Anglików i Holendrów. Wówczas teren ten miał niezwykłe znaczenie strategiczne - skała gibraltarska stanowiła świetną twierdzę obronną, z której kontrolować można było wszelki transport drogą morską pomiędzy Atlantykiem i Morzem Śródziemnym. Korzystała z tego armia brytyjska, która w czasie II wojny światowej zatrzymywała zbliżające się tu niemieckie okręty wojenne, które miały przepływać na wody śródziemnomorskie. Gibraltar został przekazany Wielkiej Brytanii na mocy postanowień traktatu pokojowego w Utrechcie z roku 1713, pozostając jego częścią aż po dzień dzisiejszy. Mieszkańcy Gibraltaru już dwukrotnie odrzucili możliwość przejścia pod jurysdykcję hiszpańską. Co więcej, od roku 2006 maja nowa konstytucję, która rozszerza ich wewnętrzną autonomię.

Zwiedzając Gibraltar zobaczymy wiele symboli i elementów nie tylko kultury angielskiej, ale i wiele brytyjskich sklepów, produktów czy nawet słynne czerwone budki telefoniczne! Językiem urzędowym Gibraltaru jest angielski, jednak ze względu na burzliwą historię regionu mieszkańcy Gibraltaru posługują się także hiszpańskim. Społeczność pochodząca z północnej Afryki posługuje się językami arabskim i berberyjskim. Przechadzając się po uliczkach miasta usłyszeć można także język maltański czy hebrajski.

Oficjalną walutą jest tu funt gibraltarski emitowany przez rząd Gibraltaru od roku 1934. Mimo to w wielu sklepach akceptowany jest zarówno funt brytyjski jak i euro. Tak jak kiedyś Gibraltar był miejscem szczególnie ważnym dla wojska i stacjonujących tu baz brytyjskiej marynarki wojennej Royal Navy, dziś jest znany przede wszystkim jako raj podatkowy, gdzie swoje oszczędności lokuje wielu najbogatszych z różnych stron świata. Niezwykle ważnym elementem gospodarki jest także turystyka, handel i sektor żeglugi morskiej.

Kiedy przyjechać na Gibraltar?
Klimat Gibraltaru zdecydowanie zachęca do odwiedzania tego miejsca praktycznie o każdej porze roku. Ze względu na swój śródziemnomorski charakter zimy są tu ciepłe i łagodne, a lata wręcz gorące i nieraz upalne. W najzimniejszym miesiącu roku, styczniu, średnia temperatura wynosi około 16 stopni Celsjusza, a śnieg i mróz należą do rzadkości. Latem natomiast jest tu bardzo ciepło i słonecznie, tak jak i w pobliskiej hiszpańskiej Andaluzji.

Ze wglądu na swoje unikatowe położenie i bardzo ograniczony dostęp do wielu zasobów naturalnych władze Gibraltaru od wieków zmuszone były pozyskiwać np. wodę zdatną do picia w niekonwencjonalny sposób. Dawniej pozyskiwano ją z opadów deszczu, gromadząc ją w wykutych w skale gibraltarskiej zbiornikach. Część wody importowana była także z Wielkiej Brytanii, sąsiedniego Maroka, a nawet z Holandii. Niestety ze względów politycznych brak w tym temacie współpracy z rządem hiszpańskim. Dziś wodę słodką pozyskuje się wskutek procesu odsalania wody morskiej, której wokół Gibraltaru dostatek.

Zwiedzanie Gibraltaru
Ze względu na swoje niewielkie rozmiary, na zwiedzanie Gibraltaru możemy poświęcić jeden dzień. Topografia i podział miasta jest dość prosty - w północnej części Gibraltaru znajduje się przejście graniczne, port lotniczy, część obiektów wojskowych i cmentarz wojskowy. Kierując się nieco na zachód dotrzemy do portu i przystani promowej. W tej części miasta mieszka znaczna większość jego populacji. Na południu zaś mieści się nabrzeże portu wojskowego oraz dzielnica przemysłowa. Turyści najchętniej odwiedzają centrum miasta, przechadzając się po Main Street i jej okolicach. Main Steet jest głównym pasażem handlowym miasta, gdzie znajdziemy wiele sklepów wolnocłowych, a także typowych brytyjskich sklepów czy barów z szerokim wyborem brytyjskich trunków. W tutejszych restauracjach zjemy także typowo angielskie dania. Docierając do końca Main Street, mijając warte odwiedzenia piękne ogrody Alamedy, dojdziemy do stacji kolejki linowej, która wwozi turystów na sam wierzchołek symbolu miasta - Skały Gibraltarskiej.

Skała Gibraltarska
Wapienna Skala Gibraltarska góruje nad całym miastem zajmując dużą część Gibraltaru. Wznosi się ona na wysokość 426 m n.p.m. i mierzy prawie 5 km długości. Cały obszar skały stanowi obszar prawnie chroniony i jej zwiedzanie możliwe jest tylko po wyznaczonych trasa. Jej zachodnia część porośnięta jest przez gatunek sosny kamienistej oraz dzikie drzewa oliwne, wschodnia część natomiast charakteryzuje się gwałtownym spadkiem w kierunku morza, brakiem roślinności i surową skałą.

Aby zwiedzić Skałę Gibraltarską mamy kilka możliwości - możemy zdecydować się na pieszą wycieczkę (trasa nie jest trudna technicznie, jednak szczególnie w okresie letnim może być dośc uciążliwa). Po drodze napotkamy wejście do parku, gdzie trzeba zakupić bilet wstępu. Koszty biletów:

• osoba dorosła (powyżej 13 roku życia) - 10 funtów
• dziecko (5-12 lat) - 5 funtów
• niemowlę (0-4 lata) - darmowe wejście
• wjazd samochodem - 2 funty
• zwiedzanie pieszo - 0,50 funtów

Pamiętajmy jednak, iż w szczycie sezonu ze względu na duży ruch turystyczny, wejście do parku będzie możliwe tylko pieszo, samochód będzie trzeba zostawić w mieście bądź po hiszpańskiej stronie granicy. Bilet wstępu pozwala nam na spacer nie tylko po samym parku, ale także na odwiedzenie tutejszych atrakcji takich jak: jaskinia św. Michała, fortyfikacje, labirynt tuneli, zamek Moorish, jaskinię małp czy stary cmentarz żydowski. Wejście do tuneli z II wojny światowej możliwe jest przy wykupieniu dodatkowego biletu. Wspomniany system tutejszych jaskiń, niegdyś wykorzystywanych podczas obrony Gibraltaru w XVIII wieku, obecnie użytkowanych jako niezwykle ciekawe muzeum.

Drugą opcją zwiedzania skały jest skorzystanie z kolejki linowej, która wjeżdża na sam szczyt skały. Tak naprawdę kolejka dociera na wysokość 412 m n.p.m., gdzie mieści się drugi najwyższy punkt skały. Sama kolejka zbudowana została przez Szwajcara Van Rolla w roku 1966, a następnie zmodernizowana w roku 1986. Po drodze czeka nas jeden przystanek, w tzw. Apes Den czyli Jaskini Małp, gdzie spotkamy magoty - jedyne małpy zamieszkujące kontynent europejski. Każdy z wagoników zabiera jednorazowo 30 osób, a cały przejazd trwa około 6 minut. Przy górnej stacji kolejki do dyspozycji odwiedzających jest restauracja, kawiarnia oraz taras widokowy, skąd rozpościera się zapierający dech w piersiach widok na Cieśninę Gibraltarską. Przy bezchmurnej pogodzie dostrzec można wybrzeże Maroka, hiszpański kurort w Marbelli czy port w Algeciras (stamtąd regularnie odpływają statki pasażerskie i towarowe do Maroka i hiszpańskich miast w Afryce - Ceuty i Melillli). Powrót do miasta można odbyć zarówno kolejką linową jak i autobusem - linie nr 2,3 i 4 mają swoje przystanki w pobliżu górnej stacji kolejki.

Ceny za przejazd kolejką linową:
Dojazd do Jaskini Małp oraz na taras widokowy:

• dorośli - 11,90 euro (bilet w 1 stronę), 14,70 euro (powrotny)
• dzieci (od 4 do 12 lat) - 6,30 euro (bilet w 1 stronę), 7 euro (powrotny)
• dzieci poniżej 4 lat- wejście za darmo

Dojazd do Jaskini Małp, na taras widokowy oraz zwiedzanie bilet wstępu do zwiedzania atrakcji na terenie rezerwatu:

• dorośli - 25,90 euro (bilet w 1 stronę), 28,70 euro (powrotny)
• dzieci (od 4 do 12 lat) - 16,80 euro (bilet w 1 stronę), 17,50 euro (powrotny)
• dzieci do 4 lat- wejście za darmo

Przejazdy kolejką możliwe są 7 dni w tygodniu. Godziny otwarcia to od 9:30 do 19:15, przy czym ostatni wagonik zjeżdża do stacji początkowej o godzinie 19:45. W okresie od 1.11 do 31.03 kolejka funkcjonuje krócej, od 9:30 do 17:15, przy czym ostatni wagonik zjeżdża do stacji początkowej o godzinie 17:45. Warto pamiętać, iż przy bardzo silnym wietrze przejazd kolejką jest niemożliwy. Wówczas możemy skorzystać z autobusów miejskich, które dojeżdżają do górnej stacji kolejki (na taras widokowy) bądź skorzystać z prywatnych minibusów, które zbierają chętnych turystów w mieście, na końcu Main Street oraz przy ogrodach Alamedy. Cenę za przejazd można negocjować - im większa grupa chętnych się zbierze, tym niższa cena. W cenę wliczona jest opłata za wejście na teren rezerwatu i możliwe jest zwiedzanie takich atrakcji jak system jaskiń. Oczywiście dojeżdżamy także do Jaskini Małp i na taras widokowy. Kierowcy są zazwyczaj również świetnymi przewodnikami, chętnie opowiadają wiele ciekawostek o wyspie i jej mieszkańcach. Co więcej, wielu z nich posługuje się angielskim nie tylko z akcentem brytyjskim, ale także tzw. Spanglish - przeplatając angielski z hiszpańskim.

Jaskinie i tunele
Decydując się na zwiedzanie Skały Gibraltarskiej minibusem bądź pieszo będziemy mieli możliwość zwiedzenia części systemu jaskiń i tuneli, które przecinają skałę. Nie ustalono łącznej długości tuneli, lecz szacuje się, iż jest ich od ok. 50 do 80 km. Dawniej były one wykorzystywane przez armię w celach obronnych w czasie oblężeń i wojen, stąd też znajdziemy tu wiele wykutych w skale otworów strzelniczych. Część jaskiń zagospodarowana jest przez muzeum, w którym zobaczymy zbiory o tematyce wojennej. Najsłynniejszym fragmentem jaskiń jest Grota św. Michała, którą odkryto w 1942 roku. Charakteryzuje się ona niesamowicie bogatą szatą naciekową. Obecnie grota wykorzystywana jest jako sala koncertowa.

Zwiedzanie starego miasta

Po wycieczce na szczyt Skały Gibraltarskiej i spacerze po Main Street, warto również przejść się po samym mieście, które mimo swojego niewielkiego rozmiaru skrywa kilka ciekawych odwiedzenia miejsc. Niewątpliwie interesującym miejscem jest Przylądek Europa - najdalej wysunięty na południe punkt Europy. Znajduje się tam słynna latarnia morska mierząca aż 49 m wysokości pochodząca z połowy XIX wieku, której światło widoczne jest z odległości 27 km! W mieście znajdziemy również cmentarz Trafalgar, gdzie pochowani są żołnierze polegli w bitwie pod Trafalgarem. Kolejnym wartym odwiedzenia miejscem jest jedyny na Gibraltarze meczet, wybudowany w 1997 roku na życzenie króla Arabii Saudyjskiej Fayada al Sanda, dla tutejszej społeczności muzułmańskiej pochodzącej głównie z Maroka. Meczet bardzo dobrze wpasowuje się w architekturę miasta. Oprócz społeczności muzułmańskiej zamieszkującej Gibraltar, znajdziemy tu także wielu wyznawców katolicyzmu, a co za tym idzie wiele kościołów. Dla polskich turystów szczególnie interesującym kościołem jest na pewno katedra Najświętszej Maryi Panny. To właśnie tu znajdziemy tablicę upamiętniającą zmarłego w katastrofie lotniczej na Gibraltarze generała Sikorskiego. Do wypadku doszło w czasie II wojny światowej, 4 lipca 1943. Samolot, na pokładzie którego znajdował się generał Sikorski, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, runął do morza tuż po starcie. Przyczyny wypadku nigdy nie zostały wyjaśnione. Innym kościołem, który warto zobaczyć jest kościół maryjny, w którym to znajduje się słynna figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Aż do roku 1462 roku stał w tym miejscu meczet, który został później przebudowany na kościół katolicki przez Hiszpanów.

Małpy na Gibraltarze
Gibraltar znany jest nie tylko ze Skały Gibraltarskiej, ale także zamieszkujących go niezwykłych mieszkańców - małp magotów. Jest to jedyne miejsce w całej Europie, gdzie spotkamy małpy żyjące na wolności. Tutejsza populacja liczy około 200 osobników. Jako, że kontynent europejski nie jest naturalnym miejscem występowania małp, stąd też wiadome jest, iż zostały one tu sztucznie indoktrynowane. Nieznana jest natomiast przyczyna ich indoktrynacji. Możliwe, iż zostały one przywiezione przez Arabów jako ich maskotki lub też przez żołnierzy brytyjskich, którzy przybyli tu w XVIII wieku. Obecnie magoty stały się niejako wizytówką Gibraltaru i według legendy, gdyby zniknęły z terytorium miasta, Gibraltar przestałby należeć do Wielkiej Brytanii. Niewątpliwie są niemałą atrakcją, chętnie pozują do zdjęć, jednocześnie często kradnąc nie tylko jedzenie, ale nawet aparaty fotograficzne! Pamiętajcie wiec, by robiąc sobie zdjęcia z magotami, swój dobytek trzymać przy sobie!