Burek - smak Bałkanów

Burek, a raczej börek (od tureckiego czasownika bur - oznaczającego „zawijać”), ma długą historię. Potrawa wywodzi się z kuchni Imperium Osmańskiego, po raz pierwszy przyrządzono ją prawdopodobnie w tureckiej Anatolii. Poprzez kontakty ludności zamieszkującej kraje śródziemnomorskie burek przedarł się także do kuchni bałkańskiej, gdzie po raz pierwszy został przyrządzony w Niszu, serbskim mieście na południu kraju przez tureckiego kucharza w roku 1498. Z Serbii rozprzestrzenił się na sąsiadujące państwa na przestrzeni kolejnych stuleci. Paradoksalnie, to właśnie w kuchni bałkańskiej, a nie tureckiej pozostał bardziej popularny. Wprawdzie burek można zjeść w Turcji i krajach sąsiadujących, ale wyparty przez kebab nie występuje w takim natężeniu, w jakim ma to miejsce na Bałkanach.

Burek jest rodzajem pieczonego placka zrobionego z ciasta filo lub yufka (bardzo podobne do ciasta francuskiego, może być nim zastąpione) i nadzienia. Może przyjmować różne kształty i mieć w sobie różne nadzienia w zależności od regionu, w którym jesteśmy i, czasem, wyobraźni piekarza czy kucharza wypiekającego burki. W Turcji zjemy burek wodny (su böregi) w formie naleśnika oraz burek w kształcie cygara (sigara böregi), które nadziewane są najczęściej farszem z sera feta, pietruszki, ziemniaków, rzadziej dodaje się do niego także mięso. Na Bałkanach najczęściej spotykane burki wypełniane są białym serem, szpinakiem, mielonym mięsem z cebulą lub ziemniakami z pieprzem. Można też zjeść burek bez nadzienia. Przyrządzane są z bardzo cienkiego ciasta francuskiego, które układa się warstwowo. Pomiędzy warstwy dodaje się nadzienie. W Chorwacji i Słowenii najczęściej można zjeść okrągłego burka, którego kroi się na cztery trójkątne części, tak jak pizzę. W Czarnogórze, Serbii i Bośni przekąska często przybiera formę zrolowanego i ułożonego w spiralę ciasta, przypominając bułkę. Burek nie jest przyrządzany wyłącznie na słono, choć wersję słodką, np. z jabłkami, spotyka się rzadziej. Potrawę można jeść zarówno na ciepło, jak i na zimno, ale najlepiej smakuje świeżo wyciągnięta z piekarnika.

W krajach bałkańskich nie ma najmniejszego problemu ze znalezieniem miejsca, w którym zjemy burek. Można go kupić niemal wszędzie, w każdej piekarni, cukierni, często w sklepach spożywczych, a nawet w specjalnych sklepach sprzedających tylko burki. Potrawa podawana jest również w niektórych kawiarniach, aby móc delektować się jego smakiem, popijając herbatą lub kawą. Nigdy nie jest za wcześnie albo za późno, aby zjeść burek. Jest on dobrą propozycją na śniadanie, obiad i kolację, a także na przekąskę pomiędzy posiłkami. Traktowany jest przez miejscowych głównie jako fast food ze względu na jego powszechność i dostępność „od ręki”. Zdarzają się jednak miejsca, w których trzeba czekać na burek, ponieważ jest tak dobry, że znika tuż po wystawieniu na ladę. Takim miejscem jest bar z przekąskami w Belgradzie przy ul. Akademski Plato, w którym można zjeść najlepszy burek z krompirem (ziemniakami) ze wszystkich, które miałam okazję na Bałkanach spróbować.

Będąc na Bałkanach nie można się nudzić. Jest wiele miejsc do zwiedzenia, wiele wydarzeń wartych zobaczenia, wiele atrakcji, które trzeba przeżyć i wiele potraw, których nie można nie spróbować, ponieważ kuchnia bałkańska jest bardzo bogata. Jedną z tych potraw jest właśnie burek. A jak się go już spróbuje, to nie sposób poprzestać na jednym.

• 500 g mąki pszennej;
• ok. 400 ml wody;
• szczypta soli;
• odrobina smalcu (ewentualnie masła).

• 500 g sera feta;
• 500 g twarogu (zmielonego);
• 1 jajko;
• szczypta soli;
• pieprz.

Przygotowanie:
Z mąki, soli i wody wyrabiać ciasto, aż stanie się gładkie, następnie odstawić je na 10-15 minut pod przykryciem. Rozkruszyć ser feta, dodać jajko i twaróg, sól, pieprz i dokładnie wymieszać do uzyskania jednolitej masy. Smalec lub masło roztopić. Ciasto podzielić na 2 lub 3 części i pierwszą z nich lekko rozwałkować, a następnie posmarować delikatnie roztopionym smalcem (masłem). Rozwałkować na bardzo cienki, wręcz przejrzysty, okrągły placek. W zależności od kształtu burka, jaki chcemy uzyskać, ciasto można układać na blaszce (najlepiej okrągłej) warstwowo, nakładając na każdą warstwę farsz i w efekcie uzyskamy okrągły placek. Jeśli chcemy upiec burek w kształcie spirali lub cygara, farsz nakładamy na brzegi rozwałkowanego ciasta i zwijamy je w rulon równomiernie z każdej strony. Po każdym zawinięciu posmarować delikatnie roztopionym smalcem (masłem) i zwijać dalej kilka razy. Następni zrobić nacięcie na środku i zwinąć do końca. Zrobić to samo ze wszystkimi częściami ciasta. Rozgrzać piekarnik do 250°C, posmarować blaszkę tłuszczem i ułożyć na niej burek. Piec przez ok. 30 min., do zarumienienia, następnie wyciągnąć i zajadać się przysmakiem Bałkanów.